Papillomen (wratachtige poliep) rondom de stemplooien of keelholte

Wat is een papilloom?

Papillomen zijn wratachtige poliepen die meestal worden veroorzaakt door een besmetting met het humaan papilloma virus (HPV). HPV is zeer besmettelijk en de meeste volwassenen zijn al eens besmet geweest met HPV. Gelukkig ruimt het lichaam in de meeste gevallen het virus zelf op. Daarom komen papillomen rondom de stemplooien en het keelgebied maar zelden voor. De papillomen zelf zijn niet besmettelijk. Er bestaan veel verschillende soorten HPV, waarbij in het KNO gebied meestal type 6 en 11 de boosdoener zijn. Deze types zijn vrijwel altijd goedaardig. Het HPV-virus is bij veel mensen bekend door de HPV-vaccinatie tegen baarmoederhalskanker. De veroorzaker van baarmoederhalskanker is andere type van het HPV-virus. Sinds 2009 worden meisjes rond hun 13e jaar gevaccineerd tegen de HPV types 16 en 18. Sinds 2021 kunnen alle kinderen vanaf 9 jaar de vaccinatie krijgen. Omdat het ook gedeeltelijk beschermt tegen andere type HPV en ook de kans op anus en keelkanker vermindert. Ziet u dus afwijkingen die op wratjes lijken op de penis, vagina of anus, laat ze dan bij de huisarts controleren.

Papillomen in het mond en keelgebied kunnen bij zowel jonge kinderen als volwassenen voorkomen. De klachten van papillomen kunnen wisselen en hangen vooral af van waar ze zitten. Op en rondom de stemplooien kunnen papillomen stemklachten geven en kortademigheid. Elders in de keel geeft het vaak weinig klachten. De KNO-arts kan de diagnose papillomen stellen door een flexibele scopie of stroboscopie. Soms kan ook nodig zijn om een beetje weefsel weg te halen voor onderzoek (een biopt) om het zeker te weten.

Hoe behandel je papillomen?

De juiste behandeling van papillomen hangt heel erg af van de mate van klachten. Bij geen tot weinig klachten is niet altijd een operatie nodig. Wel kan het soms nodig zijn om een biopt van de papillomen te nemen om te bepalen welk type van het HPV de boosdoener is. Bij meer klachten kan het wel zinvol zijn om de papillomen weg te halen om de klachten te verminderen. Dat kan met een operatie met de laser onder algehele narcose of lokale verdoving.

Met name in het gebied rondom de stemplooien komen papillomen bijna altijd terug, ondanks dat ze helemaal verwijderd zijn. Dat kan vele jaren duren, maar soms al na een jaar. Het terugkomen van de papillomen kan ook heel wisselend zijn. De ene keer blijft het 10 jaar weg en kan daarna opeens ieder jaar terugkomen. Het komt dus vaak voor dat er in de loop der jaren meerdere operaties zullen plaatsvinden. Gelukkig zijn bij de meeste patiënten niet veel operaties nodig. Omdat we weten dat de papillomen na verloop van tijd terug zullen keren, kan de KNO-arts tijdens de operatie beslissen om de papillomen niet helemaal weg te halen en een klein beetje op de stemplooien te laten zitten, om zo te zorgen dat er geen onnodige beschadiging van de stemplooien ontstaat. Door het gebruik van de laser kunnen we steeds beter de papillomen volledig weghalen zonder de stemplooien te veel te beschadigen.

Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar het gebruik van medicijnen om papillomen te verminderen. Vooralsnog zijn er geen medicijnen die papillomen blijvend verminderen of laten verdwijnen zonder dat er veel bijwerkingen zijn. Bij agressieve vormen van papillomen kan het soms wel zinvol zijn, maar dit is zeldzaam.

Wat kun je doen om de terugkeer van papillomen te voorkomen?

Voorkomen lukt niet, omdat het virus altijd in de luchtwegen blijft zitten. Wel kun je proberen het terugkomen van papillomen uit te stellen. Beschadigingen aan het slijmvlies van de luchtwegen zorgt ervoor dat de papillomen sneller terugkomen. Door deze beschadiging te voorkomen, beperk je ook de kans dat het terugkomt. Factoren die een negatieve uitwerking hebben op papillomen zijn: roken, overmatig alcoholgebruik, inademen van irriterende en chemische stoffen en maagzuur. Daarnaast lijkt hormonale verandering ook een rol te spelen zoals zwangerschap en puberteit.