Inleiden van de bevalling

Wat betekent een inleiding en wat voor manieren van inleiden zijn er?

Het inleiden van de bevalling kunt u samen met de gynaecoloog overwegen als het op een bepaald moment beter is dat de baby geboren wordt voordat de bevalling spontaan begint. De gynaecoloog legt u de reden daarvoor uit. Eigenlijk houdt inleiden niets meer in dan ‘de natuur een handje helpen’.

Er zijn verschillende manieren van inleiden:

• Het plaatsen van een ballonkatheter in de baarmoedermond.
• Het geven van medicijnen, zogenoemde prostaglandines (tabletten misoprostol via de mond).
• Het kunstmatig breken van de vliezen.
• Een infuus met daarin oxytocine (het weeënhormoon).

Deze manieren kunnen apart of in combinatie met elkaar worden toegepast.

Waarom een inleiding?

‘Over tijd’ (serotiniteit)

De verwachte datum van de bevalling is al voorbij. Als u 41 weken zwanger bent, kan het uw eigen wens zijn om de bevalling op te laten wekken. Het kan ook zo zijn dat bij een medische controle bijzonderheden aan het licht komen, waardoor een inleiding wordt geadviseerd door de gynaecoloog of verloskundige. Voorbeelden hiervan zijn: verminderd leven voelen, weinig vruchtwater of een verandering van het hartfilmpje van de baby (CTG).

Hoge bloeddruk of zwangerschapsvergiftiging

Uw bloeddruk is verhoogd of er is sprake van een zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie). Misschien bent u al opgenomen in het ziekenhuis, zodat we u en uw baby goed in de gaten kunnen houden. Een hoge bloeddruk kan leiden tot complicaties bij u en uw baby. Om complicaties te voorkomen, kan het verstandig zijn om de bevalling in te leiden. 

Groeiachterstand van de baby

De baby groeit niet meer zo goed. Er zijn hiervoor verschillende redenen denkbaar.

Langdurig gebroken vliezen

Soms breken de vliezen eerder dan dat de weeën beginnen. Als de vliezen langer dan 24 uur gebroken zijn en de baby nog niet geboren is, spreken we van langdurig gebroken vliezen. Omdat er dan een verhoogd risico is op een infectie bij de baby, maken we in overleg met u binnen een paar dagen een afspraak voor een inleiding.

Bovenstaande redenen zijn maar een paar vaak voorkomende redenen voor een inleiding. Er zijn veel meer redenen of zelfs combinaties van factoren om te besluiten tot het inleiden van de bevalling. Soms is er ook sprake van een inleiding waarbij er medisch gezien geen strikt noodzakelijke reden is om in te leiden. Dit is dan de wens van de patiënt.

Is de inleiding wel noodzakelijk?

De gynaecoloog of verloskundige overlegt altijd met u voordat er besloten wordt de bevalling in te leiden en legt dit ook aan u uit. Als er nog iets niet duidelijk is voor u, vraagt u dan gerust om meer uitleg.

Is inleiden schadelijk voor mij of mijn baby?

Nee, een inleiding is niet schadelijk voor u of voor uw baby. De bedoeling is juist om problemen bij u of uw baby te voorkomen. Het verloop van de bevalling is in principe hetzelfde als bij een normale bevalling. De weeën worden langzaam heviger en frequenter. U kunt verschillende houdingen aannemen of onder de douche gaan om de weeën op te vangen. Bij een inleiding maken we gebruik van stoffen die een spontane bevalling ook een rol spelen.

Hoe gaat inleiden met een ballonkatheter?

Als de baarmoedermond niet rijp is, wordt een dun flexibel slangetje (een ballonkatheter) in het baarmoederhalskanaal geplaatst. Dit wordt gedaan tijdens een inwendig onderzoek met de hand, of tijdens een onderzoek met een eendenbek (speculum). Aan het einde van het flexibele slangetje zit een ballonnetje dat wordt gevuld met water. Door het plaatsen van de ballonkatheter komen natuurlijke hormonen vrij, prostaglandines genoemd. De combinatie van de druk van het ballonnetje en de natuurlijk vrijgekomen hormonen zorgt er voor dat de baarmoedermond soepel en ‘rijp’ wordt zodat er uiteindelijk ontsluiting kan ontstaan.

Hoe snel er ontsluiting ontstaat, is van meerdere factoren afhankelijk. Bijvoorbeeld: is het uw eerste bevalling of bent u al eens bevallen? Welke zwangerschapsduur? Wat is de reden van de inleiding?

Hoe gaat inleiden met prostaglandine-medicatie?

Soms is inleiding met medicatie (misoprostol tabletten) een betere keuze dan inleiden met een ballonkatheter. Bijvoorbeeld als het hoofd van de baby nog niet goed ingedaald is of wanneer de vliezen al gebroken zijn. U krijgt dan elke 4 uur misoprostol tabletten om in te nemen. Dit gebeurt maximaal drie keer per dag. Tussendoor worden hartfilmpjes (CTG) gemaakt om de hartslag van de baby en de aanwezigheid van weeën te monitoren. Misoprostol kan ervoor zorgen dat de baarmoedermond rijp genoeg wordt om vliezen te breken. Soms ontstaan er door de misoprostol ook weeën waarna de bevalling vanzelf doorzet.

Wat doet men bij het breken van de vliezen?

Het breken van de vliezen kan de bevalling bespoedigen. Deze methode kan alleen worden toegepast als de baarmoedermond ‘rijp’ is en er al ongeveer 3 cm ontsluiting is. Alleen het breken van de vliezen is vaak onvoldoende om de bevalling op gang te brengen. Vaak wordt deze methode toegepast in combinatie met een infuus met oxytocine, het weeënhormoon.
De vliezen worden gebroken bij een inwendig onderzoek. In de vliezen zelf zitten geen zenuwen. Het ‘breken van de vliezen’ is in principe pijnloos. Sommige vrouwen ervaren het inwendig onderzoek als oncomfortabel, anderen ervaren geen tot weinig ongemak. Het belangrijkste is dat u probeert om u goed te ontspannen.

Is een infuus noodzakelijk?

Meestal wel, bijvoorbeeld als er oxytocine gegeven moet worden als inleiding of als weeënversterkend medicijn. Een infuus is ook nodig bij het geven van een ruggenprik. Het infuus blijft nodig tot kort na de bevalling.

Hoe gaat het inleiden met een infuus?

Als er in de eerste periode na het breken van de vliezen geen weeën ontstaan, zal via een infuus gestart worden met oxytocine. Oxytocine is het hormoon dat normaal gesproken ook vrij komt bij een bevalling. Met dit hormoon kunnen de weeën worden opgewekt. Als er oxytocine via het infuus gegeven wordt, wordt er ook altijd een hartfilmpje (CTG) van de baby gemaakt. Het is namelijk belangrijk om de hoeveelheid weeën en de conditie van de baby in de gaten te houden tijdens het toedienen van de medicatie. Bij slechte uitwendige registratie van de hartslag van de baby kan er na het breken van de vliezen in overleg met u oppervlakkig een schedelektrode bevestigd worden in de hoofdhuid van de baby. Dit is om de hartslag van de baby goed te beoordelen tijdens de inleiding.

Krijg ik meteen weeën?

Niet altijd. Het hangt af van de methode van inleiding waarvoor gekozen wordt en hoe je lichaam hier op reageert. Bij alle methoden beginnen de weeën meestal rustig en worden dan geleidelijk aan sterker totdat er goede ontsluitingsweeën zijn. Na het breken van de vliezen kan het allemaal wat sneller verlopen. Het kan nodig zijn om de eigen weeën te versterken met het oxytocine-infuus.

Is een ingeleide bevalling pijnlijker dan een gewone bevalling?

Een natuurlijke bevalling gaat ook met pijn gepaard. De pijn kan tijdens een inleiding anders ervaren worden. Dit heeft er mee te maken omdat je meer gefocust op de pijn bent en niet meer in je eigen omgeving bent. Hoe iemand de weeën van de bevalling ervaart, is heel persoonlijk.

Is pijnstilling mogelijk tijdens een ingeleide bevalling?

Dit is mogelijk. Wat kan helpen is het zoeken van ontspanning onder de douche of in bad bij het opvangen van de weeën.

Belangrijk bij het opvangen van de weeën is een goede ondersteuning van uw partner of een andere persoon. De verpleegkundige begeleidt u tijdens het opvangen van de weeën zo veel mogelijk. Als de pijn te hevig wordt, is het in overleg met de gynaecoloog mogelijk om een vorm van verdoving toe te passen. Bijvoorbeeld met een ruggenprik of een infuus met sterk werkende pijnstillers.

Hoe vaak zal een inwendig onderzoek plaatsvinden?

Door een inwendig onderzoek kan de verloskundige bepalen welke vorm van inleiding voor u het meest geschikt zal zijn. Verder zal tijdens de bevalling met bepaalde tussenpozen via een inwendig onderzoek de voortgang van de baring, dat wil zeggen de toename van de ontsluiting, worden gecontroleerd door de verloskundige. Dit zal ongeveer iedere 2 tot 3 uur zijn vanaf het moment dat je krachtige weeën hebt.

Hoe lang duurt een inleiding?

Een inleiding kost tijd, net zoals bij een gewone bevalling. Als er een ballonkatheter wordt geplaatst, kan het enige tijd duren voordat er voldoende ontsluiting is. Bij het gebruik van misoprostol kan dit ook een tijd duren. Als er voldoende ontsluiting is en de vliezen worden gebroken, bevallen de vrouwen met een infuus vaak nog dezelfde dag. De snelheid van de bevalling hangt er ook van af of u al eens eerder op de natuurlijke manier bevallen bent.

Wat gebeurt er als de inleiding niet werkt?

Soms is het na een paar dagen behandeling met ballonkatheter en/of misoprostol nog niet mogelijk om de vliezen te breken. Er kan dan in overleg met u besloten worden tot één of meerdere rustdagen. De meeste vrouwen krijgen met behulp van bovenstaande methoden goede weeën en bevallen vaginaal. Het is echter mogelijk dat de ontsluiting onvoldoende opschiet. In dat geval wordt er meestal ‘bij-gestimuleerd’ met een weeënversterkend oxytocine-infuus. Als de ontsluiting dan nog steeds niet vordert, wordt er gekeken of er een oorzaak hiervoor is. Bijvoorbeeld een afwijkende ligging van het hoofd van de baby (zoals een kruinligging) of een wanverhouding. Het hoofd van de baby is dan te groot voor het bekken en kan er daarom niet doorheen. In deze gevallen kan besloten worden tot het verrichten van een keizersnede.

Moet de hartslag van de baby constant gemeten worden?

Wanneer de bevalling wordt opgewekt, is het belangrijk om de conditie van de baby goed in de gaten te houden. Afhankelijk van de reden waarom er ingeleid wordt, zal dit continu of met tussenpozen gebeuren. Als er wordt ingeleid met een oxytocine infuus is er altijd sprake van een continue registratie van de weeën en van de conditie van de baby.

De hartslag wordt gecontroleerd via een sensor op de buik van de moeder of met een schedelelektrode bij de baby. Dit is een draadje dat oppervlakkig in de hoofdhuid van de baby wordt bevestigd. Dit laatste kan alleen als de vliezen al gebroken zijn. De frequentie en de duur van de weeën kunnen gemeten worden via een uitwendige sensor. De bewakingsapparatuur is draadloos, dus u kunt er vrij mee bewegen en ook onder de douche of in bad.

Moet ik tijdens de inleiding op bed blijven liggen?

Het is niet nodig om tijdens de inleiding te blijven liggen. Bewegen tijdens de bevalling is erg goed voor de ontsluiting. De apparatuur die de baby en de weeën bewaakt, is draadloos. U kunt daardoor vrij rondlopen. Het opvangen van de weeën kunt u dus ook zittend of staand doen en eventueel onder de douche of in bad. U kunt de houding kiezen die u zelf het prettigst vindt. Alleen als dat voor de bewaking van de baby noodzakelijk is, wordt u gevraagd op bed te gaan liggen. Als u liever niet op bed gaat liggen, is een schedelektrode een andere optie.

Als u tijdens de bevalling een ruggenprik krijgt, moet u wel blijven liggen. U heeft dan te weinig gevoel in en controle over uw benen om te kunnen staan.

Hoe lang moet ik in het ziekenhuis blijven?

De duur van de opname is afhankelijk van de reden waarom u wordt ingeleid. De manier waarop u bevalt speelt daarbij een belangrijke rol. Daarnaast is het ook van belang dat het na de bevalling goed gaat met uw baby voordat u samen met uw kindje het ziekenhuis mag verlaten.

Moet ik bij iedere volgende zwangerschap ook ingeleid worden?

Nee, dat hoeft niet. Elke zwangerschap is anders en dat geldt ook voor de noodzaak tot inleiden.

Meer informatie

Als u nog vragen heeft, dan kunt u altijd contact opnemen met de polikliniek Gynaecologie op telefoonnummer 0485-84 55 60 of met afdeling moeder op telefoonnummer 0485-845570.

Deze folder is gerealiseerd in samenwerking met de VSV partijen van Geboortezorg Boxmeer.