Hoge bloeddruk in de zwangerschap

In deel 1 van de folder wordt uitleg gegeven over hoge bloeddruk, de daarbij behorende (poliklinische) onderzoeken en behandelingen. In deel 2 worden de ernstige vormen van hoge bloeddruk, de (zeldzame) complicaties en de behandeling daarvan besproken. Tot slot leest u in deel 3 adviezen voor de toekomst en een eventuele volgende zwangerschap.

Deel 1. Hoge bloeddruk (hypertensie)

Het meten van de bloeddruk

Bij iedere controle in de zwangerschap wordt uw bloeddruk gemeten. U krijgt een band om uw bovenarm. Omdat deze wordt opgeblazen, ontstaat even een knellend gevoel.

De bloeddruk kan wisselen: bij angst of inspanning kan hij stijgen. Bij sommige vrouwen stijgt de bloeddruk tijdens het spreekuur door de spanning die wordt ervaren bij het meten van de bloeddruk. Het is dus normaal dat de waarden van de bloeddruk kunnen wisselen.

Wanneer is er sprake van hypertensie in de zwangerschap?

In de zwangerschap is sprake van een hoge bloeddruk als een waarde hoger dan 140/90mmHg wordt gemeten bij meerdere metingen. Deze waarden worden aangehouden omdat onderzoek heeft laten zien dat boven deze waarden er een kans op complicaties tijdens de zwangerschap ontstaat.

Soms wordt ook bij een bloeddruk lager dan 140/90 mmHg al een extra controle geadviseerd, bijvoorbeeld omdat er klachten zijn. Dit geldt met name voor vrouwen die met een lage bloeddruk aan de zwangerschap zijn begonnen (bijvoorbeeld 100/60mmHg) en dan toch al een behoorlijke stijging laten zien (bijvoorbeeld tot 130/85 mmHg). Ook deze vrouwen hebben mogelijk een verhoogde kans op complicaties en het is dus verstandig om een extra controle te verrichten.

Zwangerschaps hoge bloeddruk ontwikkelt zich in de tweede helft van de zwangerschap (dus na de 20^e week). Als een zwangere vrouw daarvoor al een hoge bloeddruk heeft, wordt gesproken van een ‘chronische hoge bloeddruk’ of ‘pre-existente hypertensie’. 

Oorzaak van hoge bloeddruk in de zwangerschap

Tot nu toe weten artsen nog niet precies waarom hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap ontstaat. Er wordt gedacht dat het te maken heeft met:

• Hoe de moederkoek (placenta) werkt
• Sommige stofjes die door de moederkoek gemaakt worden
• Hoe de bloedvaten vervolgens op die stofjes reageren

Kan iedereen hypertensie in de zwangerschap ontwikkelen?

Een verhoogde bloeddruk komt voor bij 10-15 van de 100 vrouwen in hun eerste zwangerschap. Van tevoren is niet precies te voorspellen wie er een hoge bloeddruk zal ontwikkelen tijdens de zwangerschap. Wel weten we dat vrouwen die in verwachting zijn van hun eerste kindje een hogere kans lopen dan vrouwen die al een (normale) zwangerschap hebben gehad. Er zijn ook factoren bekend die de kans op het ontwikkelen van hoge bloeddruk of zwangerschapsvergiftiging vergroten. Bijvoorbeeld: een moeder of zus met zwangerschapsvergiftiging, bestaande auto-immuunziekten bij de zwangere vrouw, diabetes of een tweelingzwangerschap.

Hoge bloeddruk kan uiteraard ook optreden bij vrouwen die in een vorige zwangerschap hoge bloeddruk hebben gehad. Bij een lichte vorm van hoge bloeddruk in een voorgaande zwangerschap verloopt een volgende zwangerschap vaak normaal. Na een ernstige vorm van hoge bloeddruk in een eerdere zwangerschap bestaat in een volgende zwangerschap wel een grotere kans op het opnieuw optreden ervan, al is het verloop vaak minder ernstig.

Kan een hoge bloeddruk voorkomen worden?

Een gezonde leefstijl, gezonde voeding en een gezond gewicht verlagen de kans op een hoge bloeddruk. Toch kunnen ook gezonde vrouwen hoge bloeddruk krijgen. Voldoende calcium inname (1 gram per dag) is belangrijk om een hoge bloeddruk te voorkomen. Dit advies is voor een zwangere vrouw echter niet anders dan voor iedereen in Nederland (www.voedingscentrum.nl). Een zoutloos dieet of ‘rust’ hebben geen effect in het voorkomen van hoge bloeddruk in de zwangerschap.

Bij vrouwen die een hogere kans hebben op het ontwikkelen van zwangerschapsvergiftiging zijn er medicijnen die de kans kunnen verlagen. Het gaan dan om acetylsalicylzuur (Aspirine) in lage dosering. Vrouwen die hiervoor in aanmerking komen, worden aan het begin van de zwangerschap door hun verloskundige of gynaecoloog geïnformeerd.

Klachten en verschijnselen bij zwangerschapshypertensie

Veel vrouwen met hoge bloeddruk in de zwangerschap hebben geen klachten. Bij de ernstigere vormen komen meestal wel een of meer van de onderstaande klachten voor: 

• Hoofdpijn
• Sterretjes zien of wazig zien.
• Misselijkheid
• Braken
• Ernstige pijn of een knellend gevoel boven in de buik.
• Veel vocht vasthouden in handen, voeten en/of gezicht (oedeem).

Wat zijn de gevolgen van een hoge bloeddruk?

Niet bij alle zwangere vrouwen met hoge bloeddruk ontstaan problemen. Soms kunnen problemen ontstaan bij de moeder of de baby.  De meeste problemen zullen na de bevalling weer verdwijnen.

Hieronder staan de meest voorkomende gevolgen en complicaties vermeld. De ernstige complicaties worden later in deze folder nog uitgebreid besproken.

De kans op complicaties hangt af van in welke fase van de zwangerschap de hoge bloeddruk ontstaat en hoe ernstig deze is.

Vrouwen die tegen het einde van de zwangerschap hoge bloeddruk ontwikkelen, hebben minder vaak complicaties dan vrouwen die al vroeg in de zwangerschap hoge bloeddruk hebben. Ook is het zo dat vrouwen met een mild verhoogde bloeddruk (bijvoorbeeld 140/90mmHg) minder vaak complicaties hebben dan vrouwen met een ernstige verhoogde bloeddruk (bijvoorbeeld 180/120 mmHg).

Aanvullend onderzoek

Als uw bloeddruk in de tweede helft van de zwangerschap verhoogd is, wordt deze vaak na korte tijd opnieuw gecontroleerd. Soms blijkt de bloeddruk dan toch normaal te zijn. Als de bloeddruk bij herhaling verhoogd is, kunnen een of meer van de onderstaande onderzoeken op de polikliniek worden gedaan.

• Automatische bloeddrukmeting, waarbij gedurende 30-45 minuten om de 5 tot 10 minuten uw bloeddruk wordt gemeten met een automatische bloeddruk meter.
• Urineonderzoek op de aanwezigheid van eiwit.
• Bloedonderzoek: controle van bloedgehalte, de bloedplaatjes, lever- en nierfunctie.
• Echo-onderzoek van uw baby om de groei en het vruchtwater te beoordelen. Soms wordt ook onderzoek van de bloeddoorstroming van de navelstreng verricht (Doppleronderzoek).
• Vaak zal een hartfilmpje (ook wel CTG genoemd) van uw baby worden gemaakt om de conditie van de baby goed te kunnen beoordelen.

Begeleiding in de zwangerschap: een behandelplan

Op basis van bovenstaande onderzoeken bepaalt de gynaecoloog hoe uw zwangerschap verder begeleid wordt. Dit wordt per persoon bepaald.

Terugverwijzing naar uw verloskundige

Als er geen verhoogde kans is op complicaties kan de gynaecoloog u terugverwijzen naar uw eigen verloskundige.

Poliklinische controles in het ziekenhuis

Poliklinische controles zijn voldoende als u geen of weinig klachten heeft, uw bloeddruk slechts matig verhoogd is (onderdruk onder 100 mmHg), er geen eiwit in de urine is gevonden, uw bloeduitslagen normaal zijn en uw baby in goede conditie is. De kans op problemen voor u en de baby is dan klein. U komt regelmatig voor controle naar het ziekenhuis. Zo kunnen we u en uw baby goed in de gaten houden en als dat nodig is, kunnen we snel een behandeling starten.

Opname in het ziekenhuis

Een opname wordt meestal geadviseerd bij (ernstige) klachten, ernstige hoge bloeddruk (onderdruk hoger dan 100 mmHg), eiwit in de urine (pre-eclampsie), afwijkende bloeduitslagen, een duidelijke groeiachterstand van de baby of bij andere problemen.

Het doel van de ziekenhuisopname is bewaking van uw gezondheid en die van de baby. Als u in het ziekenhuis ligt, wordt regelmatig gevraagd of u klachten heeft. De bloeddruk wordt meerdere malen per dag gemeten en bloed- en urineonderzoek vindt regelmatig plaats. Vaak krijgt u medicijnen.

Ook de conditie van de baby wordt in de gaten gehouden. Daarom wordt u gevraagd of u de baby goed voelt bewegen, en elke dag wordt er een hartfilmpje gemaakt.

Soms zal gestart worden met medicijnen om de bloeddruk te verlagen. Als blijkt dat de ernst van de hoge bloeddruk meevalt, of dat de medicijnen goed de bloeddruk verlagen, kunt u soms na enkele dagen weer naar huis. In ernstiger gevallen blijft u langer opgenomen. Soms tot na de bevalling.

Over het algemeen wordt in het ziekenhuis rust geadviseerd. U mag meestal wel uit bed om naar de wc te gaan, te douchen of een korte wandeling op de kamer/afdeling te maken.

Een opname in het ziekenhuis kan zorgen voor gevoelens van spanning, onzekerheid en ongerustheid. Het kan daardoor zijn dat u een opname als een moeilijke tijd ervaart. Het is daarom belangrijk om te weten dat u aan uw verpleegkundige, verloskundige en gynaecoloog vragen kunt stellen over uw toestand en de verwachtingen. Zij zullen proberen om u zo goed mogelijk uitleg te geven over uw situatie. Toch kunnen zij niet precies voorspellen wat er zal gebeuren, omdat dit afhangt van uw klachten, de bloeddruk, de conditie van de baby en de resultaten van aanvullend onderzoek.

Behandeling met medicijnen

Soms is het noodzakelijk  om te starten met medicijnen om de bloeddruk te verlagen. De belangrijkste reden voor deze beslissing is uw bloeddruk. Ook de zwangerschapsduur en de resultaten van het bloed- en urineonderzoek zijn belangrijk.

De medicijnen die de gynaecoloog voorschrijft, zijn veilig om in de zwangerschap te gebruiken. Wel kunnen zij soms bijwerkingen geven. De bijwerkingen worden over het algemeen goed verdragen.

Middelen die veel gebruikt worden in de zwangerschap zijn methyldopa (Aldomet®), labetolol (Trandate®) en nifedipine (Adalat®). De belangrijkste bijwerkingen van deze bloeddrukverlagende middelen zijn hoofdpijn, slaperigheid, duizeligheid, hartkloppingen, misselijkheid en braken.

Bevalling bij hoge bloeddruk: inleiding of niet?

Het is bekend dat een hoge bloeddruk bijna altijd geneest na de bevalling. Daarom is de bevalling dus een belangrijke ‘behandeling’ van hoge bloeddruk die in de zwangerschap is ontstaan. Afhankelijk van de situatie kan de gynaecoloog adviseren om de bevalling in te leiden. Bij een lage kans op problemen kan gewoon ‘gewacht’ worden tot dat de weeën vanzelf beginnen.

Hoge bloeddruk bij een zwangerschap van minder dan 32 weken

Als u in een vroege termijn van de zwangerschap een hoge bloeddruk  ontwikkelt, wordt u in veel gevallen verwezen naar een academisch ziekenhuis om een goed behandelplan op te stellen.

Na de bevalling

Meestal geneest de hoge bloeddruk vanzelf als u bevallen bent. In de eerste twee dagen na de bevalling is extra waakzaamheid nog steeds nodig. Er is dan namelijk een kleine kans dat de bloeddruk nog stijgt. Daarna wordt hij meestal vanzelf lager. De meeste afwijkende bloeduitslagen verbeteren dan vanzelf.

Of u na de bevalling nog (een nacht) in het ziekenhuis moet blijven, hangt af van de hoogte van de bloeddruk en het gebruik van medicijnen. Als u behandeld wordt met medicijnen of als de bloeddruk nog verhoogd is na de bevalling, wordt veelal geadviseerd om de bloeddruk in de kraamtijd extra te laten controleren door de verloskundige of de huisarts.

Als u weer naar huis mag, hoort u of u een (telefonische) controle afspraak moet (laten) maken bij uw eigen verloskundige of bij de gynaecoloog vijf tot zes weken na de bevalling.

Als uw opnieuw zwanger raakt, mag u zich gewoon weer aanmelden bij een verloskundige. U hoeft niet direct in het ziekenhuis gecontroleerd te worden. 

Deel 2. Ernstige zwangerschapshypertensie

Ernstige vormen van hoge bloeddruk in de zwangerschap worden ook wel zwangerschapsvergiftiging of HELLP-syndroom genoemd. Als dit op u van toepassing is, kunt u hieronder verder lezen.

Zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie)

Wanneer er naast de hoge bloeddruk ook een abnormale hoeveelheid eiwit in de urine aanwezig is, is er sprake van zwangerschapsvergiftiging. De kans op problemen neemt dan toe. U moet iedere dag gecontroleerd worden. Soms is het verstandig dat u wordt opgenomen in het ziekenhuis. De ernst en het verloop van een zwangerschapsvergiftiging kunnen sterk wisselen. Sommige vrouwen hebben lange tijd weinig of geen klachten, andere worden in korte tijd ernstig ziek.

HELLP-syndroom

HELLP staat voor Hemolyse (afbraak van de rode bloedcellen), Elevated Liver enzymes (verhoogde leverenzymen) en Low Platelets (een laag aantal bloedplaatjes). Dit kan ontstaan bij vrouwen met een hoge bloeddruk. Vrouwen met het HELLP-syndroom voelen zich meestal ziek. Vaak hebben zij ernstige pijn in de bovenbuik, soms met uitstraling naar de zijkant van de buik of de rug. Ook misselijkheid en hoofdpijn komen veel voor. De klachten kunnen in aanvallen optreden: ze verdwijnen vaak na enige tijd (uren tot dagen) om later weer terug te komen. Het HELLP-syndroom is dan ook een ernstig ziektebeeld waarvoor ziekenhuisopname noodzakelijk is.

Complicaties

Heel zelden treedt er bij zwangerschapsvergiftiging en HELLP-syndroom een ernstige complicatie op. Het optreden van zwangerschapsstuipen/insult (eclampsie) is er daar een van. Hierbij is er sprake van trekkingen van armen en benen die lijken op een epileptische aanval. Ook kan er in zeer zeldzame gevallen een bloeding optreden. Een enkele keer per jaar wordt bij patiënten met zwangerschapsvergiftiging of HELLP-syndroom een placenta loslating gezien.

Behandeling pre-eclampsie en HELLP-syndroom

Bijna altijd worden er bij de behandeling van zwangerschapsvergiftiging en HELLP-syndroom medicijnen gegeven om de bloeddruk te verlagen. Hiermee kunnen complicaties grotendeels worden voorkomen. Deze medicijnen kunnen vaak in tabletvorm gegeven worden. Bij ernstiger vormen, worden de medicijnen via een infuus toegediend. De uiteindelijke ‘behandeling’ van een zwangerschapsvergiftiging of HELLP-syndroom is de bevalling.

Bloeddrukverlagende middelen

De medicijnen die door de gynaecoloog voorschrijft, zijn veilig voor gebruik tijdens de zwangerschap. Wel kunnen zij soms bijwerkingen geven. De bijwerkingen worden over het algemeen goed verdragen.

Middelen die veel in tabletvorm gebruikt worden in de zwangerschap zijn methyldopa (Aldomet®), labetolol (Trandate®) en nifedipine (Adalat®). Labetalol (Trandate®) kan ook via het infuus gegeven worden.

De belangrijkste bijwerkingen van deze bloeddrukverlagende middelen zijn hoofdpijn, slaperigheid, duizeligheid, hartkloppingen, misselijkheid en braken.

Medicatie die stuipen (eclampsie) kan voorkomen en stoppen

Een belangrijke behandeling bij zwangerschapsvergiftiging en HELLP-syndroom is het voorkomen van stuipen. Hiervoor wordt via een infuus het medicijn Magnesiumsulfaat gegeven. Behandeling met Magnesiumsulfaat leidt bij veel vrouwen gedurende de eerste 30 minuten tot bijwerkingen: een sterk warmtegevoel, misselijkheid, braken en een raar gevoel in de keel en op de tong. Ook een brandend gevoel in de arm waarin het infuus zit komt vaak voor. Dit is vervelend, maar kan geen kwaad. Na 30 minuten nemen deze bijwerkingen sterk af.

Medicijnen die de longrijping van de baby versnellen

Als er een kans is dat de baby voor 34 weken geboren wordt, worden medicijnen toegediend die de longen van de baby sneller laten rijpen. De baby wordt op die manier beter voorbereid op de vroege termijn waarop hij geboren zal worden. Dit medicijn heet Celestone en valt in de groep corticosteroïden (bijnierschorshormonen). Deze medicijnen worden via een injectie aan de moeder toegediend.

De bevalling bij pre-eclampsie en HELLP-syndroom

De enige manier om de oorzaak van zwangerschapsvergiftiging daadwerkelijk te behandelen, is het beëindigen van de zwangerschap door de bevalling in te leiden.  Alle andere behandelingen bestrijden alleen symptomen en proberen verdere problemen te voorkomen.

Bij ernstige zwangerschapsvergiftiging en HELLP-syndroom wordt daarom vaak besloten om de bevalling in te leiden. Daarbij zijn de duur van de zwangerschap, de groei en de conditie van de baby en de moeder van belang. Als inleiden niet mogelijk is of als de conditie van de baby of de moeder dit niet toelaat, kan een keizersnede worden uitgevoerd. Vaak is een ruggenprikmogelijk. Soms is narcose veiliger, bijvoorbeeld bij afwijkende bloedplaatjes.

Als de geboorte plaatsvindt vóór 36 weken of als de baby te licht is, is na de geboorte opname op de couveuse afdeling noodzakelijk.

Overplaatsing naar een ander ziekenhuis

Soms is zeer intensieve zorg voor de moeder noodzakelijk, zoals bij zeer ernstige vormen van zwangerschapshypertensie en bij complicaties. Ook als er sprake is van complicaties bij een zwangerschapsduur van minder dan 32 weken, kan het noodzakelijk zijn om zorg te ontvangen in een gespecialiseerd ziekenhuis. Als deze gespecialiseerde zorg noodzakelijk is, dan zal de gynaecoloog u verwijzen naar een ander ziekenhuis.

Na de bevalling

Ook bij ernstige vormen van zwangerschapshypertensie zoals pre-eclampsie en HELLP-syndroom treedt na de bevalling spontane genezing op. De gynaecoloog raadt bijna altijd aan om na de bevalling een aantal dagen in het ziekenhuis te blijven. Als de hoge bloeddruk ernstiger was, kan het herstel langer duren. Wanneer u bloeddrukverlagende medicijnen hebt gekregen, moet u deze na de bevalling meestal nog enige tijd blijven gebruiken. Verreweg de meeste vrouwen die een ernstige vorm van zwangerschapshypertensie hebben gehad, zijn binnen twee weken na de bevalling weer thuis en herstellen uiteindelijk weer volledig.

Behalve de ernst van de zwangerschapshypertensie is voor het herstel ook van belang hoe u bevallen bent. Een kraamvrouw knapt na een gewone bevalling sneller op dan na een keizersnede.

Borstvoeding

U kunt ook bij ernstige zwangerschapshypertensie uw baby borstvoeding geven. Als u na de bevalling nog medicijnen gebruikt in verband met de bloeddruk, dan houdt de gynaecoloog rekening met uw wensen voor het geven van borstvoeding. Methyldopa, labetolol, nifedipine en magnesiumsulfaat komen slechts in kleine hoeveelheden in de moedermelk terecht en zijn onschadelijk (en dus veilig) voor de baby. Na de bevalling wordt soms ook het medicijn Enalapril voorgeschreven, hierbij zal met de dosering rekening worden gehouden met de wens voor borstvoeding.

Als u veel te vroeg bevallen bent, kunt u de eerste tijd de voeding afkolven. Baby’s die veel te vroeg geboren zijn, kunnen de eerste tijd nog niet zelf drinken. Ze krijgen de voeding via een sonde, een dun slangetje dat in de maag wordt ingebracht.

Deel 3.
Herstel na de bevalling en eventuele volgende zwangerschap

Een moeilijke tijd

Welke naam het ook heeft: (ernstige) hoge bloeddruk, zwangerschapsvergiftiging, eclampsie, HELLP-syndroom – het is voor u een emotioneel zware tijd. Vaak is er een plotselinge overgang van een normale, gezonde zwangerschap naar een periode met angst en zorgen. Het is vaak moeilijk te accepteren dat het lichaam ‘faalt’. Sommige vrouwen voelen zich hier - ten onrechte! – soms zelfs  schuldig over.

Door het ernstig ziek zijn, kunt u zich soms niet alles herinneren. Uw partner maakt zich in deze periode vaak ernstige zorgen over moeder en kind en heeft tegelijkertijd vaak het gevoel er alleen voor te staan. U kunt te maken krijgen met een langdurige opname van de baby op een couveuse afdeling met de bijbehorende zorgen.

Het is voor het verwerkingsproces belangrijk dat u zo goed mogelijk geïnformeerd wordt over wat er met u gebeurt of is gebeurd. Bedenk daarom voordat u voor nacontrole komt bij de gynaecoloog, welke vragen u

Na het ontslag

Het kan weken of zelfs maanden duren voordat u zich weer lichamelijk fit voelt na een ernstige vorm van hoge bloeddruk. U heeft ook tijd nodig om emotioneel te herstellen van de zwangerschap, bevalling en de stress die daarmee gepaard ging. De huisarts, de gynaecoloog of de kinderarts kan u hierin begeleiden. Contact met mensen die een vergelijkbare ervaring hebben gehad, kan vaak veel steun bieden. De patiëntenvereniging Stichting HELLP-syndroom kan hierbij helpen.

Enige weken na het ontslag uit het ziekenhuis komt u terug bij de gynaecoloog op de polikliniek. De gynaecoloog controleert de bloeddruk en laat soms nog aanvullend bloedonderzoek naar de stolling en de stofwisseling doen.

Een volgende zwangerschap

Na een zwangerschap waarbij er sprake was van een milde zwangerschapsvergiftiging en waarbij u na 37 weken zwangerschapsduur bent bevallen van een baby met een normaal gewicht, vindt er overleg over de begeleiding plaats. De verloskundige kan dan met de gynaecoloog overleggen of controle door de gynaecoloog tijdens de volgende zwangerschap gewenst is. Ook bij een milde pre-eclampsie komt u bij een volgende zwangerschap in aanmerking voor het gebruik van acetylsalicylzuur (Aspirine®) van week 12-36 van de zwangerschap. De kans op het ontwikkelen van pre-eclampsie wordt daarmee lager. Als u een keizersnede hebt gehad, hebt u bij een volgende bevalling altijd in het ziekenhuis bevallen.

Bij zeer ernstige hoge bloeddruk, zwangerschapsvergiftiging of HELLP-syndroom is er een kleine kans op herhaling in een volgende zwangerschap. Het verloop is dan vaak minder ernstig. Een gesprek met de gynaecoloog voorafgaand aan een volgende zwangerschap geeft u informatie over wat u in een volgende zwangerschap kunt verwachten. De begeleiding van een volgende zwangerschap gebeurt door de gynaecoloog. Bij een nieuwe zwangerschap wordt aangeraden om tussen 12-36 weken van de zwangerschap acetylsalicylzuur (Aspirine®) in een lage dosering te gebruiken. Hiermee is de kans op het ontwikkelen van een pre-eclampsie en HELLP-syndroom duidelijk verminderd. Ook een eventuele zus, of dochter van iemand die in het verleden pre-eclampsie of HELLP-syndroom heeft doorgemaakt kan mogelijk in aanmerking komen voor deze behandeling. Zij kan dit met haar behandelaar in de zwangerschap bespreken.

Algemene adviezen voor de toekomst

Vrouwen die in de zwangerschap te maken hebben gehad met pre-eclampsie of HELLP-syndroom, hebben op latere leeftijd een verhoogd kans op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Daarom wordt geadviseerd om, als u 50 jaar bent, een afspraak te maken met de huisarts. Hierbij wordt dan onder andere uw bloeddruk gemeten en gekeken naar andere risicofactoren voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten.

Meer informatie

Deze folder geeft informatie over een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap. Mocht u naar aanleiding van deze folder nog vragen hebben, aarzel dan niet ze met uw gynaecoloog of verloskundige te bespreken. De polikliniek Gynaecologie is bereikbaar via telefoonnummer 0485-84 55 60.

Ook kunt u meer informatie opzoeken via www.degynaecoloog.nl. Dit is het patiëntenplatform van gynaecologen voor vrouwen. Hier staat betrouwbare informatie over onder andere zwangerschap en hoge bloeddruk in de zwangerschap.

Patiëntenorganisaties

HELLP-stichting

www.hellp.nl 
Deze stichting geeft onder meer informatie over ernstige vormen van zwangerschapshypertensie en organiseert lotgenotencontacten.

Care4Neo

www.care4neo.nl 
De stichting behartigt de belangen van de ouders waarvan hun kind direct na de geboorte wordt opgenomen in het ziekenhuis. Zij willen ouders van couveusekinderen een steuntje in de rug geven.

Deze folder is gerealiseerd in samenwerking met de VSV partijen van Geboortezorg Boxmeer.