Geel-zien bij pasgeborenen

Wat is ‘geel-zien’?

De huid van pasgeborenen kan enkele dagen na de geboorte een beetje geel worden. Dit komt doordat een stof die bilirubine wordt genoemd, in het bloed en in de huid van de baby terecht komt. De meeste pasgeborenen krijgen tijdelijk een geel verkleurde huid ongeacht hun huidskleur. Bij baby’s met een donkere huidskleur is dit moeilijker te zien. Soms is te zien dat het oogwit gelig wordt.

Waarom worden baby’s geel?

De stof bilirubine wordt uitgescheiden door de lever. Na de geboorte ontstaat meer bilirubine dan de lever kan uitscheiden. Dit probleem duurt meestal een paar dagen. Als u uw baby goed bekijkt bij daglicht kunt u zien of de huid gelig is. Dit wordt ook wel geelzucht genoemd. Meestal wordt tussen de 3e en de 5e dag eerst het gezichtje geel. Als de hoeveelheid bilirubine in het bloed toeneemt, kan de gele kleur zich van boven naar beneden verspreiden via borst, armen en buik naar de benen.

Kan het kwaad als de baby geel is?

De meeste baby’s worden een beetje geel en dat kan geen kwaad. Na een paar dagen tot twee weken verdwijnt de gele verkleuring meestal vanzelf. In uitzonderlijke gevallen kan de hoeveelheid bilirubine in het bloed zo hoog worden dat het gevaar bestaat dat de hersenen worden beschadigd. Daarom is het van belang dat baby’s de eerste levensdagen regelmatig gecontroleerd worden.

Heeft borstvoeding invloed op het ‘geel-zien’ van de baby?

Ja, het ‘geel-zien’ komt vaker voor bij baby’s die borstvoeding krijgen dan bij baby’s die kunstvoeding krijgen. Het gebeurt vooral als de borstvoeding niet goed lukt en de baby te weinig melk binnenkrijgt. Als de baby borstvoeding krijgt, wordt aangeraden de baby de eerste dagen minimaal 8 tot 12 keer aan de borst te leggen. Dit stimuleert het op gang komen van de borstvoeding, zodat de baby voldoende melk kan drinken. Als de baby te weinig moedermelk binnenkrijgt is het soms nodig om de baby bij te voeden met kunstvoeding. Borstvoeding is en blijft de beste voeding voor een baby.

Welke baby’s hebben meer kans op ‘geel-zien’?

Sommige baby’s hebben meer kans op een hoger bilirubinegehalte in het bloed. De kans is groter als:

• De baby te vroeg geboren is.
• De borstvoeding niet goed gaat en de baby te weinig melk binnenkrijgt.
• De baby bij de bevalling blauwe plekken heeft of bloeduitstortingen bijvoorbeeld na een tangverlossing of na een verlossing met de zuignap.
• Er bij de baby eerder een bloedtest is gedaan, waaruit bleek dat het gehalte aan bilirubine hoog was.
• Er in de familie erfelijke ziekten voorkomen die de bloedafbraak kunnen vergroten.
• De bloedgroepen van moeder en baby niet bij elkaar passen waardoor bij de baby de bloedafbraak te groot is (bloedgroep antagonisme).
• De baby een infectie heeft.

Verschijnselen

Er kunnen verschillende symptomen optreden. Niet elke baby vertoont alle symptomen. Bijvoorbeeld:

• geel zien
• sufheid / veel slapen
• slechter drinken (mede door sufheid)
• donkere urine

Onderzoeken

Om te onderzoeken hoeveel bilirubine er in het bloed te zit, wordt er bloed afgenomen. Dit gebeurt door middel van een prikje in de hiel van uw baby.

Behandeling met fototherapie

Als het bilirubinegehalte in het bloed te hoog dreigt te worden zal de arts voorstellen de baby te behandelen met fototherapie. Hierbij wordt de baby onder speciale lampen of op een lichtmatras gelegd. De lampen of matras geven een speciaal licht af waardoor het bilirubine wordt afgebroken.

Lamp met ultraviolet licht

Deze vorm van fototherapie vindt plaats op de kraamafdeling of couveuseafdeling in een couveuse. Het ultraviolette licht zorgt voor een snellere afbraak van bilirubine zodat het bilirubinegehalte in het bloed daalt.

Uw baby krijgt een brilletje op om de ogen tegen het felle licht te beschermen. Om een zo groot mogelijk oppervlak van de huid vrij te houden voor de lamp, draagt uw baby alleen een luier. Vanwege de warmte die de lamp afgeeft, wordt de temperatuur van uw baby regelmatig gecontroleerd.

Lichtgevend matje (biliblanket)

De biliblanket is een lichtgevend matje waar uw baby op gelegd kan worden. Het lichtmatje wordt onder het rompertje gedragen, waardoor het niet nodig is de oogjes af te dekken en uw baby kan zijn eigen kleren aanhouden.

Bilicocoon

De bilicocoon bestaat uit twee lichtgevende matjes waar uw baby tussen ligt waardoor het op een soort slaapzak lijkt. Het voordeel hiervan is dat uw baby tijdens het voeden in de cocoon zou kunnen blijven liggen. Uw baby draagt in de cocoon alleen een luier en krijgt een brilletje op om de ogen te beschermen.

Belangrijk

U kunt uw baby zoveel mogelijk zelf blijven verzorgen. Het is wel belangrijk dat uw kind zoveel mogelijk aan het licht wordt blootgesteld. De lamp gaat daarom alleen tijdens het voeden en verschonen uit.

Tijdens de verzorging van uw baby is het belangrijk dat u goed op de volgende dingen let:

• Doordat uw baby een wat dunnere ontlasting kan krijgen, is het belangrijk dat de billetjes goed verzorgd worden.
• Gebruik bij de verzorging van uw baby geen zalf, olie of alcohol. Dit kan in combinatie met het ultraviolette licht zorgen voor huiduitslag.

Duur van de behandeling

Hoe lang de behandeling noodzakelijk is, is afhankelijk van de daling van het bilirubine-gehalte. Daarom wordt er iedere dag opnieuw bij uw baby bloed afgenomen.

De behandeling stopt wanneer het bilirubinegehalte in het bloed weer gezakt is tot een veilige waarde. Dit wil niet zeggen dat uw baby dan alweer een normale huidskleur heeft.

De dag nadat de behandeling is gestopt, wordt er meestal nog een keer bloed geprikt. Als de uitslag goed is en er geen andere redenen meer zijn om uw baby langer op de couveuse- of kraamafdeling te laten verplegen, mag uw baby mee naar huis.

Complicaties

Bij een ernstig verhoogd bilirubinegehalte kan er hersenschade ontstaan. Aangezien we tegenwoordig het ‘geel-zien’ in de eerste dagen na de geboorte goed controleren en er goede behandelingsmethoden zijn als het bilirubinegehalte te hoog is, komt dit in Nederland bijna niet meer voor.

Vragen

Als u na het lezen van de folder nog vragen heeft, en/of op- of aanmerkingen dan kunt u deze altijd stellen aan de verpleegkundige van de afdeling of aan de kinderarts.

April 2021 – Versie 4
KIN020