Het plaatsen van een PEG-sonde

Wat is een PEG sonde?

De afkorting PEG staat voor Percutane Endoscopische Gastrostomie. Dat betekent dat er een verbinding wordt gemaakt met de maag direct door de buikwand heen. Via het slangetje (de sonde) kunnen voeding, vocht en medicijnen worden gegeven.

Voorbereidend gesprek

De PEG sonde wordt geplaatst door een maag-, darm-, leverarts (MDL-arts). Ter voorbereiding op het plaatsen van de PEG sonde heeft u een gesprek met de MDL-arts.

Tijdens het gesprek bespreekt de MDL-arts met u of er voor de ingreep nog extra maatregelen genomen moeten worden, bijvoorbeeld het (tijdelijk) aanpassen van uw medicatie. Als u allergieën heeft, is het belangrijk dat u deze benoemt in het gesprek. Neemt u ook altijd een actueel overzicht mee van de medicijnen die u gebruikt.

De MDL-arts bespreekt ook met u hoe de ingreep verloopt, welke risico’s er zijn en wat u na het plaatsen van de PEG sonde kunt verwachten. In deze folder kunt u deze informatie nog een keer rustig nalezen.

Voorbereiding thuis of in het ziekenhuis

Bloedverdunners

Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, vertelt de MDL-arts of u hiermee moet stoppen. Niet alle bloedverdunnende medicijnen hoeven van tevoren gestopt te worden.

Medicatie bij suikerziekte (diabetes mellitus)

Heeft u suikerziekte (diabetes mellitus) en spuit u insuline of slikt u tabletten? Dan kan het zijn dat deze medicijnen moeten worden aangepast. Overleg dit altijd met uw MDL-arts.
Het is belangrijk dat u uw medicijnen en insuline meeneemt naar het ziekenhuis.

Eten en drinken

Voor het plaatsen van de PEG sonde moet uw maag leeg zijn. Dit betekent dat u een aantal uren voor de ingreep niet meer mag eten en drinken. Wij noemen dat nuchter zijn voor de ingreep.

Ingreep in de ochtend
Als de ingreep plaatsvindt in de ochtend, dan mag u vanaf middernacht (0.00 uur) niet meer eten, drinken of roken. U mag tot 2 uur voor de ingreep uw medicijnen innemen met een slokje water (geen koolzuurhoudend water/water met prik) of uw tanden poetsen.

Ingreep in de middag
Als de ingreep plaatsvindt in de middag, dan mag u in de ochtend nog een licht ontbijt eten tot maximaal 6 uur voor de ingreep. Een licht ontbijt is een beschuitje met jam of rookvlees en een kopje thee. U mag tot 2 uur voor de ingreep uw medicijnen innemen met een slokje water (geen koolzuurhoudend water) of uw tanden poetsen.

Wat neemt u mee naar het ziekenhuis?

• Een geldig identiteitsbewijs.
• Soepel zittende kleding, bv een joggingbroek en T-shirt.
• Een actueel overzicht van uw medicijnen die u gebruikt.
• Eventueel iets te lezen, zodat u tijdens het wachten iets te doen heeft.
• Indien van toepassing: uw medicijnen en insuline.
• Indien van toepassing: een bakje om uw kunstgebit in te bewaren.

Opname in het ziekenhuis

Naar het ziekenhuis

Voor het plaatsen van de PEG sonde wordt u meestal enkele uren opgenomen in het ziekenhuis. In de afsprakenbrief leest u wanneer het on-derzoek plaatsvindt, hoe laat en waar u zich in het ziekenhuis kunt mel-den.

Het is ook mogelijk dat u al in het ziekenhuis bent opgenomen voor een andere behandeling, ingreep of operatie. De verpleegkundigen van de afdeling zorgen er dan voor dat u goed voorbereid naar de scopieafdeling wordt gebracht.

Voorbereiding op de scopieafdeling

Op de scopieafdeling krijgt u een infuus. Vlak voor het onderzoek krijgt u via het infuus antibiotica toegediend.

Het plaatsen van de PEG sonde gebeurt onder plaatselijke verdoving met een roesje. Via het infuus krijgt u een slaapmiddel en pijnstilling toegediend. Deze medicijnen worden ook wel een roesje genoemd. Een roesje is geen narcose. Het zorgt er voor dat u zich wel beter kunt ontspannen. U heeft minder pijn, u voelt zich slaperig en rustiger, zodat het onderzoek minder belastend is. Tijdens het onderzoek bent u aangesloten op een bewakingsmonitor. Zo kunnen wij u goed in de gaten houden. Meer informatie over het roesje leest u in de folder Sedatie tijdens een poliklinische ingreep of endoscopisch onderzoek.

Voordat de PEG sonde geplaatst kan worden, vult u een sedatieformulier in dat u ook ondertekent. U krijgt namelijk een vorm van sedatie tijdens de plaatsing van de PEG sonde.

Het plaatsen van de PEG sonde

Voordat de PEG sonde wordt geplaatst, verricht de MDL-arts eerst een gastroscopie. Hierbij wordt met een flexibele slang, via uw mond, keel en slokdarm naar de maag gekeken. In de video gastroscopie kunt u zien hoe dit onderzoek verloopt.

Als uit de gastroscopie blijkt dat het plaatsen van de PEG sonde goed mogelijk is, bepaalt de MDL-arts de precieze plaats. De huid rondom deze plaats wordt verdoofd. Daarna maakt de arts een sneetje in de buikwand waardoor de PEG sonde geplaatst wordt.

Het plaatsen van de PEG sonde duurt ongeveer 30 minuten.

Direct na de plaatsing

Na het plaatsen van de PEG sonde wordt u naar de uitslaapkamer gebracht. Hier kunt u bijkomen van de ingreep en wordt u goed in de gaten gehouden door de verpleegkundige totdat u weer helemaal wakker bent.

U kunt zich na de plaatsing wat ongemakken voelen. Bijvoorbeeld:

• Boeren. Er wordt tijdens de gastroscopie lucht ingebracht. Dit kan een opgeblazen gevoel geven.
• Een gevoelige keel. Door het gebruik van de endoscoop via uw keel, kunt tijdelijk een gevoelige keel hebben.
• Pijn in de buik. Als de verdoving is uitgewerkt, voelt u pijn rondom de PEG sonde. U mag eventueel paracetamol gebruiken om de pijn te onderdrukken.

Mogelijke complicaties tijdens of kort na het plaatsen van de PEG sonde

• Als u zich tijdens de ingreep verslikt, kan een klein deel van de inhoud van uw maag in de longen terecht komen. Hierdoor kan een longontsteking ontstaan. Daarom is het belangrijk om voor de ingreep nuchter te blijven.
• Wanneer de arts het sneetje in de buikwand maakt, kan er in de buikwand of in de maag een bloeding ontstaan. Deze kan in de meeste gevallen direct gestopt worden.
• Tijdens het plaatsen van de PEG sonde kan de darm geraakt worden waardoor een gaatje in de darm (perforatie) ontstaat. Dit kan in de meeste gevallen direct gerepareerd worden.
• Er bestaat een kans op een ontsteking op de plek waar de PEG sonde is ingebracht. Deze ontsteking is meestal niet ernstig. Om de kans zo klein mogelijk te maken, krijgt u vlak voor de ingreep antibiotica toegediend.
• Een enkele keer blijkt pas tijdens de ingreep dat het niet mogelijk is om een PEG sonde te plaatsen. Bijvoorbeeld als uw maag een afwijkende ligging heeft of vanwege eerdere operaties aan de maag. Op dat moment zal bekeken worden wat de best passende oplossing is.
• Als het plaatje aan het uiteinde van de PEG sonde niet strak genoeg is aangebracht, kan de sonde gaan lekken. Het plaatje moet dan strakker gezet worden.

Starten van de sondevoeding

Samen met de diëtiste bepaalt u welke sondevoeding het beste voor u is. Als dat mogelijk is, heeft u hierover een gesprek met de diëtiste voordat de PEG sonde geplaatst wordt.

Als het na de plaatsing goed met u gaat, wordt er gestart met de voeding. Twee uur na de plaatsing dient de verpleegkundige water toe via de PEG sonde. Als dat goed gaat, kan er 4 uur na het plaatsen van de PEG sonde gestart worden met de voeding.

Mogelijk mag u naast de sondevoeding bepaalde producten wel op de normale manier eten en/of drinken. Uw arts of diëtiste bespreekt met u of dit voor u van toepassing is.

Weer naar huis

Als u alleen voor het plaatsen van de PEG sonde naar het ziekenhuis bent gekomen, kunt u meestal na enkele uren weer naar huis toe. Als dit niet het geval is, dan bespreekt de MDL-arts dit met u.

Uw huisarts of verwijzer wordt op de hoogte gebracht van het plaatsen van de PEG sonde.

Als u al was opgenomen in het ziekenhuis, gaat u na het plaatsen van de PEG sonde, als u weer goed wakker bent, terug naar de verpleegafdeling.

Vervoer naar huis

Omdat u een roesje heeft gehad, kunt u zich nog wat suf voelen en trager reageren op het moment dat u weer naar huis mag. Daarom mag u die dag niet autorijden, deelnemen aan het verkeer of belangrijke beslissingen nemen. Zorgt u er daarom altijd voor dat er iemand is die u naar huis kan brengen.

Verzorging van de PEG sonde

Algemene verzorging van de PEG sonde

Het is belangrijk dat u tijdens de dagelijkse verzorging op de volgende punten let:

• Inspecteer de huid rondom de PEG sonde op roodheid, harde plekken, pijn en afscheiding.
• Als de sonde niet wordt gebruikt, spuit deze dan elke 24 uur minimaal 1 keer door met 30 ml lauw water. Zo voorkomt u verstoppingen.
• Als u sondevoeding gebruikt, spuit dan de sonde minimaal 4 keer per dag door met 30 ml lauw water of na gebruik van de sondevoeding.
• Maak de huid rondom de PEG sonde dagelijks schoon met kraanwater. Niet met zeep, omdat dit de huid kan uitdrogen. Dep daarna de huid droog. Gebruik geen föhn om de huid te drogen. Werk altijd van de PEG sonde naar buiten toe, zodat er geen vuil in de insteekopening kan komen.

De eerste week na plaatsing

In de eerste week na plaatsing is het belangrijk dat de wanden van de maag en buik goed tegen elkaar gehouden worden. Daarom wordt het uitwendige plaatje strak tegen de buikwand gelegd. Houdt u de eerste week deze adviezen aan:

• De eerste week na plaatsing mag u niet baden of de huid laten verweken. Kort douchen is wel toegestaan.
• Was de huid met water en werk altijd van de PEG sonde naar buiten toe, zodat er geen vuil in de insteekopening kan komen. Gebruik geen zeep of jodium, omdat dit de huid kan uitdrogen.
• Dep de huid rondom de PEG sonde goed droog of laat drogen aan de lucht. Gebruik geen föhn om de huid te drogen.
• Het gaasje om de PEG sonde kan in principe blijven zitten, tenzij het vies is. Het gaasje moet dan vervangen worden. Gebruik hiervoor weer een gaasje. Gebruik geen pleisters of andere verbanden die de opening van de PEG sonde kunnen afsluiten.
• Bij veelvuldige lekkage moet u contact opnemen met de polikliniek MDL. De polikliniek is bereikbaar via telefoonnummer 0485-84 53 60.

Verzorging van de PEG sonde vanaf 1 week na plaatsing

Na een week is de verzorging van de PEG sonde vooral gericht op het voorkomen van infecties, voorkomen van vastgroeien en verstopping en op het verlengen van de levensduur van de sonde. Houdt u daarvoor deze instructies aan:

• Duw de sonde 1 keer per dag naar binnen om vastgroeien te voorkomen. Daarvoor zet u het plaatje van de sonde losser en duwt u de sonde naar binnen. Dit wordt dompelen genoemd. Daarna zet u het plaatje weer terug in de uitgangspositie, zodat er ongeveer 2 millimeter tussen het plaatje en de huid zit.
• Wees extra voorzichtig als de sonde niet in de maag, maar in de darm gelegd is (PEG-J). Draai dan nooit aan de sonde, omdat deze dan uit de darm kan gaan.

Mogelijke problemen bij de verzorging

• De PEG sonde wordt aan de binnenkant van de maag op zijn plaats gehouden door een plaatje. De kans dat de sonde eruit valt is heel klein. Mocht dit toch gebeuren, neem dan direct contact op met de poli MDL of buiten kantoortijden met de Spoedeisende Hulp. De uittrede plaats groeit namelijk binnen 8 uur dicht.
  Leg ondertussen een gaasje op de uittredeplaats.
• Lekkage van voeding langs de PEG sonde.
• Roodheid van de huid rondom de uittrede plaats.
• Verstopping van de sonde.
• Vastgroeien van het plaatje aan de binnenkant van de maag. Om dit te voorkomen is dagelijks dompelen (vanaf 1 week na plaatsing) van belang.

Neem bij problemen, twijfel of vragen contact op met de poli MDL. De polikliniek is bereikbaar via telefoonnummer 0485-84 53 60.

Vervangen van de PEG sonde

Als de PEG sonde geen problemen geeft, kan deze meerdere jaren blijven zitten. Als de sonde niet meer gebruikt hoeft te worden of vervangen moet worden, dan gebeurt dat op de scopiekamer.

Kosten en materialen

Uw zorgverzekering vergoedt de kosten van de sondevoeding en materialen. Uw diëtiste regelt dat de aanvraag hiervoor bij uw zorgverzekering terecht komt. Ook regelt de diëtiste dat de voeding en de pomp bij u thuis geleverd worden. Dit gaat via een facilitair bedrijf.

De kosten voor de ingreep worden vergoed door uw zorgverzekering. Mogelijk betaalt u wel eerst het eigen risico.

Meer informatie

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u contact opnemen met de polikliniek Interne Geneeskunde / MDL. De polikliniek is van maandag tot en met vrijdag bereikbaar via telefoonnummer 0485-84 53 60. De diëtiste is bereikbaar via telefoonnummer 0485-84 52 26.