Prostaatoperatie: GreenLight-laserbehandeling

Prostaatproblemen

De prostaat groeit naarmate u ouder wordt. In de meeste gevallen is de vergroting van de prostaat goedaardig. Maar de groei van de prostaat kan klachten veroorzaken. Een vergrote prostaat sluit namelijk nauwer om de plasbuis heen dan normaal, waardoor de plasbuis op den duur kan worden dichtgedrukt. Dit zorgt voor problemen bij het plassen.

GreenLight-laserbehandeling

Een van de manieren om een vergrote prostaat te behandelen, is de GreenLight-laserbehandeling, hierna te noemen laserbehandeling. Dit is een vrij nieuwe techniek, die sinds 2006 in Nederland wordt toegepast. De GreenLight-laser maakt het mogelijk om zeer precies weefsel te verhitten en zo te doen verdampen, zonder de onderliggende cellen te beschadigen.

Een andere mogelijkheid is de zogenaamde TUR-P (Trans Urethrale Resectie van de Prostaat), een operatie waarbij prostaatweefsel via de plasbuis wordt weggehaald. Op middellange termijn (twee jaar na de behandeling) geven de laserbehandeling en TUR-P vergelijkbare resultaten.

Een laserbehandeling heeft als voordeel dat de kans op bloedingen iets kleiner is dan bij een operatie. Patiënten die bepaalde antibloedstollingsmedicijnen moeten blijven gebruiken en daarom niet geopereerd mogen worden, kunnen met de lasertechniek wel behandeld worden.

Samenwerking met Radboudumc

Maasziekenhuis Pantein en Radboudumc werken nauw samen om dicht bij huis de best mogelijke zorg te bieden. Deze unieke samenwerking maakt het mogelijk de GreenLight-laserbehandelingen ook in Maasziekenhuis Pantein aan te bieden. Hierdoor kunnen mannen met een goedaardige prostaatvergroting sneller terecht voor een consult en behandeling.

Voorbereiding op de opname

Pre-operatief spreekuur

Enige tijd voor de operatie heeft u een afspraak op het pre-operatieve spreekuur (POS). Hier heeft u een gesprek met de anesthesioloog, de informatieverpleegkundige en de apothekersassistente. In overleg met de anesthesioloog wordt bepaald welke verdoving u krijgt (narcose of met behulp van een ruggenprik). Dit is afhankelijk van hoe groot de prostaat is.

U hoort ook welke medicijnen u moet innemen en vanaf wanneer u nuchter moet zijn. Nuchter zijn betekent dat u vanaf een bepaald tijdstip voor de operatie niet meer mag eten en drinken.

Meer informatie hierover vindt u in de folder ‘Anesthesiologie’ van Maasziekenhuis Pantein.

De informatieverpleegkundige neemt met u de praktische zaken rondom de opname door, van voorbereiding op de operatie tot eventuele adviezen voor als u weer thuis bent. U krijgt ook de gelegenheid om vragen te stellen.

De apothekersassistente stelt vragen over uw medicijngebruik en bespreekt eventuele overgevoeligheden met u.

Verdere voorbereiding

We raden u aan 24 uur voor de opname geen alcohol te gebruiken, ook mag u in die tijd niet roken. Wij verzoeken u ‘s morgens voordat u naar het ziekenhuis gaat te douchen of te baden en de penis goed te reinigen.

Neem geen waardevolle bezittingen mee, zoals sieraden en waardevolle papieren. Het ziekenhuis draagt geen verantwoordelijkheid voor vermissing of diefstal van uw persoonlijke bezittingen. Meer over de opname en de voorbereiding hierop kunt u lezen in de folder ‘Wegwijzer bij opname’ van Maasziekenhuis Pantein.

Wat neemt u mee naar het ziekenhuis?

• Een geldig legitimatiebewijs (paspoort, identiteitskaart of rijbewijs).
• Wij vragen u om bij uw thuisapotheek toestemming te geven om uw medicatiegegevens met ons te delen. Wanneer u geen toestemming heeft gegeven, verzoeken wij u bij iedere afspraak in het ziekenhuis een Actueel Medicatie Overzicht (AMO) mee te nemen. U kunt een AMO laten uitprinten door uw apotheek.

Opname en verblijf in het ziekenhuis

De dag van opname

Op het afgesproken tijdstip meldt u zich bij de balie van de verpleegafdeling. Een verpleegkundige ontvangt u en laat u de afdeling zien. Ook hebt u dan de gelegenheid om vragen te stellen. Neem uw medicijnen en eventuele allergiegegevens mee.

Ter voorbereiding op de operatie krijgt u een uur voor de operatie medicijnen. U mag hierna niet meer uit bed, omdat u duizelig en slaperig kunt worden van deze medicijnen. Tevens krijgt u een injectie in de buik om trombose te voorkomen.

De operatie

Een verpleegkundige vervoert u naar de operatiekamer. Hier wordt u verdoofd op de manier die met u is afgesproken tijdens het POS.

De uroloog brengt een kijkbuisje in uw plasbuis in. Hierdoor wordt een laserdraad ingebracht, die aangesloten is op de lasermachine. De uroloog richt de draad op het gedeelte van de prostaat dat verwijderd moet worden. De laser verdampt het weefsel. Omdat hierbij een zeer fel, groen laserlicht vrijkomt, draagt iedereen in de operatiekamer beschermende brillen.

Tijdens de ingreep kan geen weefsel worden opgevangen, aangezien dit door het laserlicht verdampt. Er kan daarom na de behandeling geen extra onderzoek naar de aard van de vergroting gedaan worden. Voorafgaand aan de behandeling heeft de uroloog al uitgebreid gecontroleerd of er sprake is van een goedaardige vergroting. Zijn er op dat vlak twijfels, dan komt u niet in aanmerking voor deze behandeling.

Bij de laserbehandeling verdampt het weefsel, waardoor er een holte in de prostaat ontstaat. Tijdens en direct na de behandeling zijn er vaak weinig bloedingen. Soms moeten bloedinkjes dichtgebrand worden of moet een stukje los weefsel weg geschraapt worden.

Direct na de operatie krijgt u via de plasbuis een blaaskatheter waardoor continu vloeistof wordt gespoeld. De katheter is nodig om de operatiewond rust te geven en om eventuele bloedstolsels weg te spoelen. Ook krijgt u een infuus in uw arm.

Na de operatie

Na de operatie gaat u voor korte tijd naar de uitslaapkamer. Als de controles, zoals bloeddruk en ademhaling in orde blijken, gaat u naar uw eigen kamer op de afdeling. Wanneer eten en drinken weer goed gaat, wordt het infuus verwijderd. Dat is meestal dezelfde avond al het geval.

Na de ingreep is er geen wond te zien. U heeft wel een inwendige wond, waar het prostaatweefsel is weggehaald. Dit kan pijn veroorzaken. Meld aanhoudende misselijkheid en/of pijn bij de verpleegkundige. Zij kan u van een pijnstiller voorzien.

De katheter kan kramp in uw blaas geven. Is dat het geval, dan kunt u daarvoor medicijnen krijgen. Het is normaal dat u na de ingreep bloed of zelfs bloedstolsels in uw urine ziet.

De dag na de operatie wordt de katheter verwijderd. De urine moet dan wel helder zijn. U kunt vervolgens weer zelf plassen. De eerste plas kan een schrijnend gevoel geven. Goed drinken vermindert de kans op dergelijke klachten. Nadat u geplast heeft, meet de verpleegkundige of de blaas voldoende leeg is. Hiervoor krijgt u een echo-onderzoek. Wanneer het plassen twee keer goed is gegaan, mag u naar huis. De meeste patiënten kunnen op de dag na de operatie uit het ziekenhuis ontslagen worden.

Sommige patiënten lukt het niet om goed uit te plassen. Dan moet de katheter teruggeplaatst worden. Deze wordt na enkele dagen of weken weer verwijderd, afhankelijk van hoe lang het probleem aanhoudt. De uroloog bespreekt met u wat de vervolgstappen zullen zijn.

Mogelijke complicaties

Zoals bij alle chirurgische ingrepen kunnen er complicaties optreden. Bij een prostaatoperatie met lasertechniek bestaat de mogelijkheid dat complicaties als een nabloeding, infecties, incontinentie, erectiestoornissen, een vernauwing van de plasbuis en pijn optreden. De kans hierop is in het algemeen zeer klein. Uw uroloog informeert u uitgebreid over de mogelijke risico’s en complicaties.

Nabloeding

Er bestaat een zeer kleine kans (minder dan 2 procent) op ernstige nabloedingen, waarvoor de patiënt in het ziekenhuis moet worden opgenomen.

Infecties

Ongeveer 15 procent van de patiënten krijgt na de ingreep te maken met een infectie aan de urinewegen. Ernstigere infecties komen slechts heel zelden voor. Wanneer uw behandeld arts een infectie vermoedt, wordt de urine gecontroleerd om met zekerheid vast te stellen dat u een infectie opgelopen heeft. Indien nodig wordt u behandeld met een antibioticum.

Incontinentie

De kans op incontinentie na een laserbehandeling is erg klein, maar helaas niet uitgesloten. Een van tevoren al minder goed functionerende sluitspier kan leiden tot incontinentie na de ingreep.

De kans op blijvende incontinentie is minder dan 1 procent. Wel kunt u in de eerste maanden na de operatie verhoogde aandrang voelen, die u moeilijk kunt uitstellen en dit leidt soms tot urineverlies. Meestal gaat dit vanzelf over, hoewel sommige mannen extra therapie nodig hebben.

Tijdens het gesprek met de informatieverpleegkundige heeft u een startpakket gekregen met incontinentiemateriaal. Als u meer materiaal nodig heeft, dan kunt u dat bestellen. In het startpakket vindt u meer informatie over het bestellen van materiaal. Bij vragen kunt u contact opnemen met de poli Urologie, telefoonnummer 0485-84 53 45.

Zaadlozing en erectiestoornissen

Een opvallende bijwerking van de laserbehandeling is dat het sperma na de ingreep meestal niet meer naar buiten stroomt bij een orgasme. 75 procent van de patiënten komen voortaan ‘droog’ klaar. Het sperma stroomt dan van de prostaat naar de blaas, in plaats van door de penis naar buiten. Het sperma lost op in de urine en wordt later ongemerkt uitgeplast. U kunt het orgasme hierdoor iets anders ervaren dan voorheen.

Uw seksuele behoeftes, gevoelens en beleving zullen door de ingreep niet veranderen. U kunt gewoon een erectie krijgen en vrijen zoals u gewend bent. Enkele patiënten ervaren na de ingreep een verminderde erectie.

Vernauwing van de plasbuis

In 2 procent van de gevallen komen in de plasbuis littekens voor waardoor de plasbuis vernauwt. Het gevolg is een dunne, slechte straal. Een nieuwe ingreep is nodig om de plasbuis weer goed doorgankelijk te maken.

Pijn na de ingreep

Er is een zeer kleine kans dat een patiënt na de ingreep blijvend pijn ervaart. Dit kan diverse oorzaken hebben.

Succeskansen

Hoewel zowel de laserbehandeling als een TUR-P-operatie in hoge mate succesvol zijn, bestaat de kans dat de ingreep bij u toch geen effect heeft. Sommige patiënten ervaren zelfs een verslechtering van het plaspatroon. Daarom is het bij sommige patiënten nodig een tweede ingreep te doen. Na deze tweede behandeling is het probleem in het grootste deel van de gevallen definitief verholpen.

Na de opname

Controle-afspraak

Na 8 weken heeft u een afspraak op de polikliniek voor een plastest. Voor een plastest is het belangrijk dat u met een volle blaas naar de afspraak komt. Vervolgens wordt er met een echo gemeten of de blaas voldoende leeg is. Ook krijgt u dan weer een vragenlijst mee om te zien op welke punten er verbetering is.

Adviezen voor thuis

• De eerste zes weken mag u geen zwaar werk doen en niet zwaar tillen.
• Tijdens de eerste 6 weken mag u niet fietsen.
• Het is beter dat u niet perst tijdens de stoelgang.
• Wij raden u aan om voldoende te drinken. Drink de eerste 6 weken elke dag minimaal 2 tot 3 liter.
• In verband met de kans op nabloedingen, adviseren wij u de eerste 6 weken geen geslachtsgemeenschap te hebben.
• Als u voor de operatie bent gestopt met het gebruiken van bloedverdunners mag u deze pas weer gaan gebruiken in overleg met de uroloog.
• Bij pijn mag u tot 4 keer per dag 1 tablet paracetamol innemen.

De urine

In de eerste weken na de behandeling kan uw urine nog wisselend helder en bloederig zijn. Er kunnen zelfs bloedstolsels in zitten. Dit is volstrekt normaal. Stroperige, bloederige, helderrode urine, die ondanks goed drinken aanhoudt, is niet normaal. Neemt u in dat geval contact op met de polikliniek Urologie.

Medicatie

Na ontslag uit het ziekenhuis krijgt u een recept mee voor een medicijn om de blaas rustig te houden. Dit medicijn vermindert het gevoel van aandrang en daardoor ook de kans op onverwacht urineverlies. Mogelijke bijwerkingen zijn een droge mond, droge ogen en een vertraagde stoelgang. Wanneer u last heeft van bovenmatige aandrang en onverwacht urineverlies kunt u dit medicijn gebruiken. Neem het dan eenmaal per dag in. Als u deze klachten niet heeft, hoeft u de medicatie natuurlijk niet in te nemen. U hoeft het medicijn niet te nemen, maar wanneer u deze klachten ervaart kan het verlichting geven.

Wanneer neemt u contact op met het ziekenhuis?

In de volgende gevallen dient u contact op te nemen met de behandelend arts:

• Bij hoge koorts (meer dan 38,5°C).
• Bij heftige pijn.
• Als u stroperige, bloederige, helderrode urine blijft houden.
• Als u een vieze, ruikende urine heeft of opeens heel vaak kleine pijnlijke plasjes moet doen.

Als bovenstaande problemen zich voordoen, neemt u dan contact op met de polikliniek Urologie, via telefoonnummer 0485-84 53 45. ’s Avonds en in het weekend kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp op telefoonnummer 0485–84 53 31.

Meer informatie

Als u nog vragen heeft, kunt u terecht bij de polikliniek Urologie op telefoonnummer 0485-84 53 45. Tijdens uw verblijf in het ziekenhuis kunt u al uw vragen stellen aan de verpleegkundige.