Pancreasenzymen

De alvleesklier maakt spijsverteringsenzymen (pancreasenzymen). Deze pancreasenzymen verkleinen de voedingsstoffen in de dunne darm tot stoffen die het lichaam kan opnemen en gebruiken. Voor een goede vertering van de voeding (vooral vet) zijn voldoende pancreasenzymen nodig. Na een operatie aan de alvleesklier of bij een ontsteking van de alvleesklier zijn er meestal te weinig pancreasenzymen voor een goede vertering.

Wat zijn de gevolgen van te weinig pancreasenzymen?

Als er onvoldoende enzymen in uw dunne darm zijn voor een goede vertering van de voeding, kan uw lichaam de voedingstoffen, vooral de vetten, niet goed opnemen. Dit kan de volgende klachten geven:

• (langdurig) vol en opgeblazen gevoel na de maaltijd;
• overmatige gasvorming en buikkrampen;
• afwijkende ontlasting: de ontlasting komt vaker, stinkt meer dan normaal, is vaak beige/grijs van kleur, vettig van samenstelling en blijft plakken aan het toilet.

Door de verminderde opname van vet en andere voedingsstoffen ontstaat ook:

• gewichtsverlies;
• een verslechtering van de voedingstoestand;
• een tekort aan (de in vet-oplosbare) vitamine A, E, D en K. De darm neemt deze vitaminen niet goed op. De vitaminen gaan gedeeltelijk verloren via de vettige ontlasting.

Wat is de behandeling van een tekort aan pancreasenzymen?

Het innemen van pancreasenzympreparaten zorgt voor voldoende enzymen in de darm. Dit verbetert de vertering en opname van voedingsstoffen. Een volledige normale vertering zal nooit bereikt worden.
Deze preparaten bevatten de enzymen: lipase, protease en amylase.

• Lipase zorgt voor de vertering van vetten;
• Protease zorgt voor de vertering van eiwitten;
• Amylase zorgt voor de vertering van koolhydraten.

Hoe zien pancreasenzympreparaten eruit?

Pancreasenzympreparaten zijn capsules met daarin gedroogde korrels. Deze korrels bevatten de enzymen. Iedere korrel bevat een beschermlaagje (coating) om de enzymen tegen maagzuur te beschermen. In de dunne darm gaan de korrels uiteindelijk open en kunnen de verteringsenzymen hun werk doen.

Hoeveel pancreasenzympreparaten heeft u nodig?

De hoeveelheid enzymen die u nodig heeft per maaltijd of tussendoortje is vooral afhankelijk van:

• de hoeveelheid vet die in de maaltijd zit;
• de hoeveelheid pancreasenzymen die uw lichaam zelf nog aanmaakt.

Het advies is om per 1 gram vet 1000-2000 eenheden lipase te gebruiken. Per persoon kan dit afwijken. De arts of diëtist bepaalt de hoeveelheid enzymen die u nodig heeft. Het aantal benodigde pancreasenzymen per maaltijd kunt u ook zelf bepalen door te berekenen hoeveel vet er in uw voeding zit. De hoeveelheid vet in een maaltijd berekent u met behulp van de vettabel of een andere voedingsmiddelentabel.

Welke soorten enzympreparaten zijn er?

Er zijn verschillende pancreasenzympreparaten, die een verschillende hoeveelheid pancreasenzymen bevatten. De hoeveelheid van de enzymen wordt uitgedrukt in ‘eenheden’ lipase. Zie onderstaande tabel.

Hoe kunt u de pancreasenzympreparaten het beste innemen?

• Neem de capsules in bij de hoofdmaaltijden, maar ook bij tussendoortjes die vet bevatten;
• Bijvoorbeeld; (chocolade)melk, (drink)yoghurt, vla, koek, chips en chocolade. Enzymen zijn niet nodig bij bijvoorbeeld koffie, thee, frisdrank, limonade, fruit, drop, kauwgom en zuurtjes;
• Neem de capsules tijdens de maaltijd in. Wanneer de maaltijd langer duurt, bijvoorbeeld bij uit eten gaan, verdeelt u de capsules over de maaltijd, bij aanvang, halverwege en na de maaltijd;
• De enzymen werken vanaf een half uur tot een uur na inname en blijven dan anderhalf tot twee uur actief in de darm;
• Bent u vergeten een capsule in te nemen, doe dit dan tot een half uur na de maaltijd. Neem ze niet later in, want dan hebben de enzymen onvoldoende tijd om zich met het voedsel te mengen;
• Maak de capsules bij voorkeur niet open. Als het niet lukt de capsules in één keer door te slikken, mag u de capsules openen. Neem de korrels apart in, met een zuur voedingsmiddel, bijvoorbeeld appelmoes, yoghurt, sinaasappelsap of appelsap. Zorg dat er geen korrels in de mond achterblijven; deze kunnen het slijmvlies in de mond aantasten. De korrels niet fijn kauwen.

Welke bijwerkingen kunnen de pancreasenzympreparaten hebben?

Overmatig gebruik van pancreasenzymen kan verstopping (obstipatie) tot gevolg hebben. In dat geval kunt u met uw arts en/of diëtist overleggen of de dosering verminderd kan worden.

Waar kunt u meer informatie vinden?

Maag Lever Darm Stichting (MLDS)
Website: www.mlds.nl 
Infolijn: 033 – 752 3500

Voedingscentrum
Website: www.voedingscentrum.nl Eettabel

Heeft u vragen?

Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen, neemt u dan gerust contact op met uw diëtist.
Telefoon: 0485 845226
e-mail: dietetiek@pantein.nl 

Tabel met vetgehaltes van voedingsmiddelen

In de Tabel met vetgehaltes van voedingsmiddelen vindt u een overzicht van voedingsmiddelen die vet bevatten. Hiermee kunt u berekenen hoeveel vet er in uw maaltijd of tussenmaaltijd zit. Zo kunt u zelf bepalen hoeveel pancreasenzympreparaten u per (tussen)maaltijd nodig heeft.

Het advies is om per 1 gram vet 1000-2000 eenheden lipase te gebruiken. Per persoon kan dit afwijken.

Op de laatste bladzijde van deze vettabel leggen we u uit hoe u de hoeveelheid vet kunt berekenen.

Bij welke voedingsmiddelen heeft u geen enzymen nodig?

Bij voedingsmiddelen die geen vet (en/of eiwit) bevatten, is het niet nodig enzymen in te nemen. Voorbeelden hiervan zijn:

• Fruit en vruchtensap;
• Frisdrank, (vruchten-)limonades;
• Thee, koffie zonder melk;
• Bouillon;
• Harde snoepsoorten, zoals lolly’s, pepermunt, zuurtjes, kauwgom, winegums en drop.