Osteoporose: Behandeling met zoledroninezuur

Osteoporose

Osteoporose wordt ook wel botontkalking genoemd. Osteoporose is een aandoening van het skelet waarbij de botdichtheid en botsterkte afneemt. Bij osteoporose is er naast een verlaagde botmassa ook een verslechtering van de botstructuur, waardoor bot minder sterk is. Door de lagere botdichtheid én verslechterde botstructuur ontstaan gemakkelijker botbreuken. Osteoporose wordt ook wel de stille epidemie genoemd. U merkt er weinig van totdat u een bot breekt. De klachten van die breuk zijn een belangrijk signaal, omdat het risico op een volgende breuk groot is. Bij tijdige maatregelen, kan er nog veel verbeteren of kan verslechtering worden voorkomen.

Medicatie Zoledroninezuur

Het doel van deze behandeling is het voorkomen van een botbreuk. Dit medicijn hecht zich aan het botweefsel en remt de botafbrekende cellen. Hierdoor wordt het bot sterker en de kans op een botbreuk kleiner. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat bisfosfonaten veilige en goedwerkende middelen zijn.

Manier van toediening

Zoledroninezuur wordt via een infuus (een kunststofbuisje dat de bloedbaan ingaat) bij u thuis toegediend. In sommige gevallen vindt toediening plaats op afdeling Dagverpleging. De toediening duurt ongeveer 30 minuten. Inclusief de tijd die nodig is voor de voorbereidingen en afronding, zult u hier in totaal ongeveer 1 uur mee bezig zijn. Het medicijn wordt één keer per jaar gegeven en de behandeling duurt meestal minstens 3 jaar. U krijgt het medicijn dan in totaal 3 keer toegediend via een infuus. Vóór elke toediening vinden eerst een controleafspraak op de polikliniek en een bloedafname plaats.

Kwetsbare ouderen met een heupfractuur

Bij ouderen met een heupfractuur die na hun ziekenhuisopname (terug) naar een verpleeg- of verzorgingstehuis gaan, kan Zoledroninezuur direct via het infuus op de afdeling tijdens de ziekenhuisopname worden toegediend. Deze afweging wordt dan door de (mede)behandelend geriater gemaakt en met de patiënt en zijn/haar naasten besproken.

De gespecialiseerde verpleegkundige voor fractuurpreventie neemt 3 maanden na uw ziekenhuisopname telefonisch contact met u of uw mantelzorger op voor evaluatie. Er zal dan ook besproken worden of het alsnog nodig is om een botdichtheidsmeting (Dexa/VFA) te maken en of poliklinische controle zinvol is.

Adviezen rondom de toediening van Zoledroninezuur

Voldoende drinken: drink voor, tijdens en na de toediening minstens 1 tot 2 glazen kraanwater extra. U mag op de dag van de toediening normaal eten. U hoeft dus niet nuchter te zijn. Uw overige medicijnen mag u op de dag van toediening gewoon innemen.

Eventuele bijwerkingen

Bij ongeveer 25% van de mensen die deze behandeling krijgen, kunnen klachten optreden die lijken op een griep zoals:

• pijn in spieren en gewrichten
• rillingen
• koorts
• hoofdpijn

Deze klachten kunnen in de eerste 2 dagen na de toediening optreden en enkele dagen aanhouden. Ze kunnen geen kwaad en gaan vanzelf over. Indien nodig kunt u 1000 mg paracetamol innemen (maximaal 4 keer per dag). Verder wordt het medicijn goed verdragen. Zoals bij elk geneesmiddel kunt u bijwerkingen opmerken. Mocht dit het geval zijn en mocht u forse klachten hebben, neem dan contact op met de verpleegkundige fractuurpreventie, polikliniek  interne geneeskunde via telefoonnummer 0485-84 53 60 Raadpleeg bij ernstige klachten uw huisarts.

Behandelduur

De behandeling met zoledroninezuur wordt normaal gesproken 3 jaar voortgezet. Na 3 jaar beoordeelt uw behandelaar of de medicatie gestopt of voortgezet moet worden. Een belangrijke afweging is dan of het risico op botbreuken op dat moment nog verhoogd is of niet.

Daarom adviseren wij een jaar na de derde toediening van zoledronaat een botdichtheidsmeting (DEXA/VFA meting). Op basis van de uitslag wordt het risico op botbreuken opnieuw beoordeeld en wordt bepaald of het zinvol is de medicijnen te stoppen of ermee door te gaan. Stop vooral niet zonder eerst te overleggen met uw behandelend arts of gespecialiseerd verpleegkundige fractuurpreventie.

Wat u nog meer moet weten

We raden aan om bij het gebruik van deze medicijnen voor goede mondhygiëne te zorgen. Daarnaast adviseren wij dat u 1-2 keer per jaar naar een tandarts en/of mondhygiëniste gaat voor controle van het gebit. Als u een gebitsprothese heeft, is het belangrijk dat deze goed past en geen drukplekken geeft aan uw tandvlees. Dit is belangrijk vanwege een zeer zeldzame bijwerking waarbij problemen ontstaan aan het kaakbot. Dit komt voor bij 1 op 10.000 gebruikers van deze geneesmiddelen. Risicofactoren hiervoor zijn:

• slechte mondhygiëne
• roken
• prednison gebruik
• trekken van kiezen/tanden
• plaatsen van implantaten
• mond- en kaakchirurgie

Raadpleeg bij twijfel over de gezondheid van uw gebit uw tandarts. Eventuele tandheelkundige ingrepen kunnen dan worden uitgevoerd voordat u start met deze medicijnen.

Algemene adviezen voor uw botgezondheid

Calcium

Calcium (kalk) is een belangrijke bouwstof voor het bot. Calcium is ook belangrijk voor een goede werking van de zenuwen, spieren en voor uw gebit. Gemiddeld is de behoefte aan calcium 1.000 mg tot 1.200 mg per dag. Dit is ongeveer gelijk aan 3-4 porties zuivel (bijvoorbeeld: 2 bekers melk, een boterham met kaas en een schaaltje yoghurt). Als u gezond en gevarieerd eet volgens de Schijf van Vijf krijgt u voldoende calcium binnen.

Als u weinig (of geen) zuivelproducten eet of drinkt, wordt u geadviseerd om via andere bronnen (groenten of soja producten) voldoende calcium binnen te krijgen.

Voeding

Bron: Nederlands Voedingsstoffenbestand (NEVO)

We adviseren u om geen extra calciumtabletten in te nemen als u via de dagelijkse voeding voldoende calcium binnenkrijgt. In de praktijk bevelen we u aan niet meer dan 1.200 mg calcium per dag in te nemen. Lukt het niet om de dagelijkse hoeveelheid calcium binnen te krijgen, overleg dan met uw behandelaar of verpleegkundige of het verstandig is om calciumsupplementen (kalktabletten) te gebruiken.

Vitamine D

Naast calcium is vitamine D een belangrijke bouwstof voor uw botaanmaak. Vitamine D stimuleert de opname van calcium in het lichaam. Vitamine D speelt ook een rol bij een goede weerstand en werking van de spieren. Zonlicht is de belangrijkste bron van vitamine D. In de huid wordt onder invloed van zonlicht, vitamine D aangemaakt. Daarnaast zit vitamine D onder andere in vette vis en boter. Voor de meeste mensen met een lichte huid is het voldoende om dagelijks 15 tot 30 minuten onbeschermd met de handen en het gezicht in de zon te zijn. Geniet na de onbeschermde minuten wel weer beschermd (met zonnebrandcrème of een bedekte huid) van de zon. Veel mensen die ouder zijn dan 50 jaar hebben – met name in de wintermaanden – een tekort aan vitamine D. Hier hoeft u niets van te merken. Daarom controleren we bij het bloedonderzoek onder andere uw vitamine D gehalte. Aan de hand van deze uitslag wordt bekeken of het noodzakelijk is dat u extra vitamine D gaat gebruiken.

Er zijn mensen die dagelijks extra vitamine D nodig hebben. In deze tabel ziet u wie extra vitamine D nodig heeft:

Bron: Nederlandse Gezondheidsraad  Nr. 2012/15

Beweging

Voor uw botgezondheid en spierfunctie is bewegen erg belangrijk. Voor het bot zijn dat vooral bewegingen die gecombineerd worden met zwaartekracht. Denk hierbij aan wandelen, joggen, hardlopen, golfen, tennissen, Tai Chi, dansen, traplopen en touwtjespringen. Fietsen en zwemmen zijn heel goed voor uw gezondheid maar doen minder voor botopbouw. De Nederlandse Norm Gezond Bewegen beveelt aan minimaal 150 minuten per week matig intensieve inspanning te verrichten. Deze inspanning kunt u verspreiden over diverse dagen. Daarnaast wordt aanbevolen twee keer per week spier- en botversterkende activiteiten te doen. Dit is belangrijk voor uw conditie, spieren, gewrichten én uw botten (bron: gezondheidsraad.nl). Kort na een botbreuk is het goed om uw bewegingen af te stemmen met uw behandelend arts of fysiotherapeut.( www.chronischzorgnet.nl/zorgzoeker/). 

Advies voor tillen bij wervelinzakking(en)

We raden u af om in het eerste jaar na een wervelinzakking iets te tillen dat zwaarder is dan 5 à 7,5 kilogram. Het risico is namelijk aanwezig dat tijdens het tillen van zwaardere gewichten nieuwe wervelinzakkingen ontstaan of een eerdere wervelinzakking verder inzakt. Let bij het tillen of het oprapen van een object goed op uw houding; ga dicht bij het object staan en houdt het object dicht bij uw lichaam. Buk niet, maar til met een rechte rug en gebogen knieën. Probeer zoveel mogelijk draaibewegingen vanuit de romp te vermijden, maar draai uw heupen en schouders tegelijk.

Figuur: de juiste manier van het tillen van objecten

Roken en alcohol

Roken zorgt voor een toename van botverlies waardoor de kans op osteoporose en een botbreuk toeneemt. Rokers hebben ook vaker een vertraagde genezing van hun botbreuk en meer kans op complicaties. Voor uw gezondheid is het altijd beter om te stoppen met roken. Overweegt u om te stoppen maar vindt u dit moeilijk, bespreek dit dan met uw huisarts.

Alcohol verstoort de opname van calcium en ook kan je met “een glaasje op” eerder ten val komen. Daardoor is de kans op osteoporose en een botbreuk verhoogd. Het advies is om maximaal één glas (vrouwen) of twee glazen (mannen) alcohol per dag te drinken. Drink liever ook niet dagelijks, maar sla een aantal dagen per week over of drink bijvoorbeeld alleen in het weekend.

Tot slot

Lees meer over het voorkomen van vallen, botbreuken en osteoporose op:

www.osteoporosevereniging.nl

www.botinbalans.nl

www.veiligheid.nl

Over voeding en beweging vindt u meer informatie op:

www.voedingscentrum.nl

www.gezondheidsraad.nl

Voor hulp bij zoeken naar erkende fysiotherapie:

www.chronischzorgnet.nl/zorgzoeker/

Vragen

Heeft u nog vragen, neem dan gerust telefonisch contact op met polikliniek Fractuurpreventie, Interne geneeskunde via telefoonnummer 0485-84 53 60. Bekijk uw medische gegevens op www.mijnpantein.nl